صنعت چاپ وبسته بندی چه اهمیتی دارد؟

صنعت چاپ و بسته بندی بخش عظیمی از تجارت را شامل می‌شود که با موضوعاتی همچون طراحی و بسته‌بندی محصولات مختلف مرتبط است. بسته‌بندی از همه پک‌های موجود در قفسه‌های فروشگاه‌ها تا جعبه‌هایی را که در حین حمل‌ونقل برای محافظت از کالاها استفاده می‌شود، شامل می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این صنعت خواندن ادامه این مقاله به شما توصیه می‌شود.

معرفی صنعت چاپ و بسته بندی

این روزها صنعت چاپ و نشر بسیار طیف وسیعی را شامل می‌شود و فرصت‌های شغلی فراوانی را برای کارگران، طراحان، مهندسان، گرافیست‌ها و بسیاری از متخصصان دیگر فراهم کرده است. صنعت چاپ به انگلیسی با واژگان Printing Industry شناخته می‌شود. بسته‌بندی‌ها برای حمل‌ونقل، حفاظت، ارائه و نمایش محصولات بزرگ و کوچک ضروری است. برخی از شرکت‌ها در صنعت بسته‌بندی بر ایجاد بسته‌بندی ایمن تمرکز می‌کنند تا محصولات را از آسیب در امان نگه دارند. این بسته‌بندی‌های می‌تواند شامل پوشش حباب‌دار، فوم قالب‌گیری‌شده هم باشد. به‌طورکلی، بسته‌بندی‌ها بیشتر جنبه حفاظت از محتویات درونی آن را دارد تا زیبایی؛ چراکه نگرانی اصلی محافظت کامل از هرگونه آسیب است.  برخی از شرکت‌ها از بسته‌بندی‌ها برای اهداف نمایشی استفاده می‌کنند تا محصولاتی را با جلوه‌های بصری جذاب تولید کنند تا از این طریق علاقه مصرف‌کنندگان را برای خرید برانگیزند.

بسته‌بندی‌ها ممکن است به رعایت استانداردهای قانونی خاصی نیاز داشته باشند تا توزیع‌کنندگان بتوانند با محصولات در حین حمل‌ونقل راحت‌تر کار کنند. شرکت‌های فعال در صنعت چاپ و بسته بندی با دغدغه‌های قانونی و صنعتی آشنا هستند و آن‌ها را روی بسته‌بندی انواع محصولاتی مانند مواد غذایی، اسباب‌بازی‌های کودکان، انواع داروها و... تمرکز اجرا می‌کنند. 

ارتباط بین صنعت چاپ و نشر

می‌توان گفت چاپ نشر تکمیل‌کننده صنعت چاپ است و هر کدام بدون دیگری ناقص و ناکارآمد به‌نظر می‌رسد. گاهی ممکن است از شرکت‌های صنعت بسته بندی خواسته شود تا برای نشر آن در سطح وسیع به‌صورت سفارشی برای مشتریان خاص طراحی شود. در برخی دیگر از موارد، بسته‌بندی‌های عمومی با نام تجاری و برچسب‌گذاری برند موردنظر تولید می‌شود.

فرصت‌های کاری در این بخش می‌تواند شامل طراحی محصولات بسته‌بندی جدید، اصلاح بسته‌بندی برای رسیدگی به مشکلات مشتریان و ارائه طراحی‌های نوین برای تولید بسته‌بندی باشد.  افراد با تجربه در طراحی، ساخت و نگرانی های زیست محیطی مانند کاهش ضایعات یا کنترل مواد خطرناک می‌توانند موقعیت‌های باز متنوعی در صنعت بسته بندی پیدا کنند. دستمزدهای موجود به صلاحیت‌ها و نوع کار انجام‌شده بستگی دارد، دستمزدهای بالا به طراحانی تعلق می گیرد که روی زیبایی شناسی و ارائه کار می‌کنند، درحالی‌که افرادی که در خط تولید کار می کنند، درآمد کمتری دارند.

تاریخچه صنعت چاپ

صنعت چاپ و بسته بندی سابقه طولانی را دارد؛ اما در ادامه خواهید دید که چاپ از ابتدا تا کنون چه تحولاتی را داشته است. در اواخر دهه 1430 مردی آلمانی به نام یوهان گوتنبرگ سخت درصدد راهی برای کسب درآمد بوده است. در آن زمان گرایشی وجود داشت که آینه‌های کوچک را به کلاه یا لباس خود بچسبانید تا در هنگام بازدید از مکان‌های مقدس یا نمادها، قدرت شفابخشی را جذب کنید. خود آینه‌ها چندان قابل توجه نبودند؛ اما با ایده‌گرفتن از این اعتقاد گوتنبرگ بی‌سروصدا متوجه شد که تولید مقادیر انبوه یک محصول ارزان چقدر می‌تواند سودآور باشد.

در طول سال‌های 1300 تا 1400 شکل بسیار ابتدایی از چاپ توسعه پیدا کرد. این توسعه شامل حروف یا تصاویر بریده‌شده روی بلوک‌های چوبی آغشته به جوهر بود که درنهایت روی کاغذ مهر می‌شده است. گوتنبرگ تجربه کار در یک ضرابخانه را داشت و متوجه شد که اگر بتواند از بلوک‌های برش‌خورده در دستگاه استفاده کند، می‌تواند فرآیند چاپ را بسیار سریع‌تر کند. حتی بهتر از آن، او می‌توانست متون را در تعداد زیادی بازتولید کند.گوتنبرگ به جای استفاده از بلوک‌های چوبی از فلز استفاده کرد. این دستگاه به‌عنوان «ماشین نوع متحرک» شناخته شد.

گوتنبرگ با این دستگاه اولین کتاب چاپی را تولید کرد که طبیعتا بازتولید کتاب مقدس بود. امروزه انجیل گوتنبرگ به دلیل میراث تاریخی که دارد، یک اثر بسیار ارزشمند محسوب می‌شود. آن زمان چاپخانه‌ها با دست کار می‌کردند که بعدها در قرن نوزدهم، مخترعان دیگر ماشین‌های چاپ بخاری را ساختند که دیگر نیازی به اپراتور دستی نداشت. اکنون در قرن بیست‌ویک چاپخانه‌های امروزی الکترونیکی و تمام خودکار هستند و می‌توانند بسیار سریعتر از قبل چاپ کنند!

صنعت چاپ در ایران

تاریخچه اولین نشانه‌های استفاده از چاپ در ایران به زمان ایلخانان برمی‌گردد. اولین کتاب چاپ‌شده در ایران به کتاب زبور داوود یا ساغموس نسبت داده شده است؛ چراکه گفته می‌شود یهودیان فارسی زبان برای کتاب و تکثیر آن اهمیت ویژه‌ای قائل می‌شدند. پس‌از آن، دوره صفویان، خصوصا در دوران پادشاهی شاه عباس اول، فضای آزاد و مناسبی برای ارمنیان ایرانی ایجاد شد تا منابع مسیحیت را در ایران چاپ و نشر کنند.

یکی دیگر از زمان‌هایی که در تاریخ ایران در حوزه چاپ بسیار قابل توجه است، دوره عباس میرزی قاجار است که با جنگ‌های ایران و روس همراه شد. با حمایت این شاه ایرانی، آقا زین‌العابدین تبریزی در سال 1233 چاپ‌خانه‌ای را در شهر تبریز تاسیس کرد و یک سال بعد اولین کتاب فارسی به نام فتح‌نامه اثری از مرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی به چاپ رسید.

ماهنامه صنعت چاپ و بسته بندی

سرعت تکنولوژی و پیشرفت صنایع در حوزه‌های مختلف آن‌قدر زیاد است که برای جمع‌آوری داده‌های به‌روز و جدید نیاز است تا اطلاعات آن در مجلاتی تخصصی با نام فصلنامه، ماهنامه و... به سمع و نظر مردم برسد. ماهنامه صنعت چاپ و بسته بندی در ایران مدتی است که برای علاقه‌مندان این حوزه اطلاعات جدید چاپی را در اختیار افراد قرار می‌دهد. این ماهنامه در شبکه اجتماعی اینستاگرام فعالیت گسترده دارد و علاقه‌مندان می‌توانند از این طریق از اطلاعات آن بهره‌مند شوند. ماهنامه صنعت بسته بندی یکی دیگر از مجلات تخصصی است که از سال 1376 مشغول فعالیت است و در خصوص آموزش و مشاوره برای بسته‌بندی انواع محصولات اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

کتاب در مورد صنعت چاپ

در سال‌های اخیر متخصصان و کارشناسان حوزه چاپ و طراحی، مقالات صنعت چاپ بسیار زیادی را تدوین و تهیه کرده‌اند که نام‌بردن تمام آن‌ها از حوصله این مقاله خارج است و اشاره به تعدادی از آن‌ها حق مطلب را به تمامی ادا نمی‌کند. آن‌چه مهم است این است که مقالات بسیاری در زمینه صنعت چاپ و بسته بندی تدوین شده است که افراد برای هر یک از سوالات خود می‌توانند به این مقالات مراجعه کنند.

تعدادی از کتاب‌های معروف در زمینه صنعت چاپ و بسته بندی می‌توان به کتاب آشنایی با صنعت نشر و چاپ اثر غلامرضا ایمانی اشاره کرد. کتاب صنعت چاپ اثر هوشنگ دانشور و کتاب تکنولوژی‌های جدید در صنعت چاپ اثر پوپک فرزانه‌پور از آثارهایی معتبری هستند که می‌توان از آن‌ها برای افزایش اطلاعات خود در صنعت چاپ و بسته بندی استفاده کرد.